'Việt Nam Diệu Sử' Khi di sản bước vào kỷ nguyên số tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám

'Việt Nam Diệu Sử': Khi di sản bước vào kỷ nguyên số tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Ngày 23/11, tại Hà Nội, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám chính thức ra mắt trải nghiệm số “Việt Nam Diệu Sử”, một sản phẩm ứng dụng công nghệ thực tế tăng cường (AR) kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI), chào mừng Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam 23/11. Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực đổi mới cách thức bảo tồn và quảng bá di sản bằng công nghệ hiện đại – xu hướng đang được nhiều quốc gia theo đuổi trong hành trình số hóa di sản.

Công nghệ mở đường cho một cách tiếp cận di sản mới

Tại lễ ra mắt, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu nhấn mạnh: “Dự án ‘Việt Nam Diệu Sử’ là minh chứng cho thông điệp ‘Bảo tồn di sản bằng công nghệ - Kết nối quá khứ với tương lai’. Chúng tôi mong muốn di sản trở nên gần gũi với công chúng, đặc biệt là người trẻ, những người sẽ tiếp tục sứ mệnh gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc”.

Theo ông Kiêu, lý do đưa công nghệ AR - AI vào không gian Văn Miếu không chỉ nằm ở tính hiện đại, mà còn ở khả năng giúp di sản trở nên “sống động”, dễ tiếp cận và giàu trải nghiệm hơn. Trong bối cảnh hành vi du lịch thay đổi mạnh mẽ, khách tham quan, đặc biệt là giới trẻ ngày càng mong muốn có những trải nghiệm tương tác thay vì chỉ ngắm nhìn thụ động.

AR “làm sống lại” lịch sử giữa không gian Văn Miếu

Ứng dụng “Việt Nam Diệu Sử” được thiết kế cho phép du khách quan sát các hình ảnh, mô hình, hoạt cảnh lịch sử ngay tại không gian thực của Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Công nghệ AR chồng lớp nội dung số lên bối cảnh di tích, từ đó tạo cảm giác như lịch sử đang diễn ra trước mắt người xem.

Thay vì chỉ đọc các biển thông tin hoặc nghe thuyết minh, du khách có thể trực tiếp tương tác với các mô phỏng sinh động về không gian học tập, thi cử thời phong kiến. Đây cũng là xu hướng đang được nhiều điểm đến văn hóa lớn trên thế giới triển khai nhằm gia tăng trải nghiệm chân thực cho khách du lịch.

Ngay sau lễ ra mắt, du khách có thể trải nghiệm ứng dụng miễn phí tại ba điểm AR được bố trí trong sân trước Nhà Thầy Đồ. Chỉ cần một chiếc iPad có sẵn tại điểm trải nghiệm hoặc chính điện thoại của du khách toàn bộ câu chuyện di sản sẽ “hiện hình” theo cách trực quan và đầy cảm xúc.

Ba trải nghiệm AR nổi bật trong khuôn viên Nhà Thầy Đồ

Trong khuôn khổ sản phẩm số hóa mới, ba điểm AR được đánh giá là “linh hồn” của dự án:

1. Lớp học trường làng

Tái hiện không gian giáo dục cổ truyền, mô phỏng lớp học thời xưa với bàn ghế, bút lông, nghiên mực và hình ảnh thầy đồ giảng bài. Du khách có thể quan sát cách người xưa học tập, rèn chữ, rèn đức, hiểu rõ hơn triết lý giáo dục truyền thống – nền tảng hình thành nhiều giá trị của xã hội Việt Nam.

2. Sĩ tử đi thi

Từ không khí nghiêm cẩn của trường thi, hình ảnh sĩ tử đội mũ, mang thẻ bài, bước vào kỳ thi Hương – thi Hội, ứng dụng mô phỏng lại hành trình vượt khó của những người theo đuổi con đường khoa cử. Điểm trải nghiệm này mang sắc thái cảm xúc mạnh, gợi lại sự gian truân và khát vọng lập thân, lập nghiệp của những trí thức xưa.

3. Vinh quy bái tổ

Đoàn rước Tiến sĩ tân khoa trở về làng được tái hiện bằng mô hình 3D và hoạt cảnh AR sống động. Du khách có thể quan sát đội rước với cờ lọng, trống chiêng, sắc phong - một nghi lễ thể hiện truyền thống trọng học của người Việt. Đây là điểm AR thu hút nhiều du khách bởi tính trang trọng và mỹ cảm cao.

Cả ba điểm trải nghiệm đều sử dụng thiết bị hiện đại như iPad và màn hình hiển thị chuyên dụng, giúp tối ưu hóa chất lượng hình ảnh và khả năng tương tác. Công chúng chỉ cần quét mã, đưa thiết bị hướng vào khu vực được gắn marker để kích hoạt nội dung AR.

Trải nghiệm miễn phí, mở rộng tiếp cận cho mọi đối tượng

Một điểm đáng chú ý là toàn bộ trải nghiệm AR hiện được cung cấp hoàn toàn miễn phí, cả tại di tích và khi tải xuống thiết bị di động cá nhân. Điều này cho phép: Du khách tiếp cận công nghệ di sản mà không tốn thêm chi phí; Trường học có thể đưa học sinh đến tham quan với trải nghiệm trực quan; Người trẻ dễ dàng lan tỏa nội dung di sản qua mạng xã hội; Các gia đình có thể tự tìm hiểu về lịch sử, văn hóa một cách sinh động hơn

Sự miễn phí này cũng thể hiện mong muốn của Văn Miếu - Quốc Tử Giám trong việc đưa di sản đến gần hơn với cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhóm thường xuyên dùng công nghệ và sẵn sàng chia sẻ trải nghiệm trên các nền tảng số.

Hướng đi mới cho du lịch di sản Việt Nam

Việc Văn Miếu - Quốc Tử Giám tiên phong triển khai AR - AI không chỉ mang ý nghĩa công nghệ, mà còn đánh dấu một cách tiếp cận mới trong bảo tồn di sản.

Nếu trước đây, du lịch di sản tại Việt Nam thường gắn với tham quan - chiêm bái - chụp ảnh, thì nay mô hình “du lịch trải nghiệm thông minh” đang dần được hình thành. Du khách có thể tương tác với các yếu tố văn hóa, “chạm vào lịch sử” bằng hiệu ứng hình ảnh và âm thanh.

Trải nghiệm “Việt Nam Diệu Sử” góp phần: Tăng sức hấp dẫn của Văn Miếu - Quốc Tử Giám với du khách trong nước và quốc tế; Hỗ trợ giáo dục lịch sử - văn hóa theo cách trực quan, dễ nhớ; Góp phần quảng bá hình ảnh Hà Nội - điểm đến văn hóa hàng đầu châu Á; Nâng tầm ứng dụng công nghệ số trong ngành du lịch Việt Nam

Trong tương lai, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám kỳ vọng sẽ tiếp tục mở rộng thêm các điểm AR mới, xây dựng phiên bản tiếng Anh - tiếng Hàn - tiếng Pháp để phục vụ du khách quốc tế, đồng thời tích hợp thuyết minh đa ngôn ngữ.

Di sản trong lòng thế hệ trẻ: câu chuyện bắt đầu từ hôm nay

Ứng dụng “Việt Nam Diệu Sử” là lời khẳng định rằng di sản không chỉ là những khối kiến trúc, bia đá hay câu chuyện trong sách lịch sử, mà hoàn toàn có thể trở thành một trải nghiệm tương tác giàu cảm xúc. Khi công nghệ trở thành cầu nối, việc tiếp cận di sản của người trẻ trở nên dễ dàng, tự nhiên và hấp dẫn hơn.

Để bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Việt Nam, bên cạnh những nỗ lực nghiên cứu – trùng tu, việc tạo ra các trải nghiệm sáng tạo như thế này chính là cách “giữ di sản sống”, để quá khứ có thể tiếp tục đồng hành cùng tương lai.