Tọa đàm trực tuyến "Đa dạng hóa nguồn lực để xóa nhà tạm - Nhà dột nát"

Tọa đàm trực tuyến "Đa dạng hóa nguồn lực để xóa nhà tạm - Nhà dột nát"

Tọa đàm "Đa dạng hóa nguồn lực để xóa nhà tạm - Nhà dột nát" đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà hoạt động xã hội và các đại biểu Quốc hội, để cùng nhau đề xuất các phương án đa dạng hóa nguồn lực, từ đó giúp Chính phủ, các cấp chính quyền triển khai hiệu quả hơn công cuộc xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát trong thời gian tới.

Mặc dù Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà ở, nhất là nhà ở cho người có công với cách mạng, hộ nghèo, hộ cận nghèo khu vực nông thôn, miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số, giúp cho hàng trăm nghìn hộ gia đình có nhà ở an toàn, ổn định, thoát nghèo bền vững, nhưng thực tế vẫn còn khoảng 315 nghìn hộ gia đình đang phải sống trong những căn nhà tạm bợ, dột nát, cần được hỗ trợ cải thiện.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong, Việt Nam hiện có khoảng 1,7 triệu căn nhà đã được xóa bỏ và cần phải xóa thêm khoảng 443 nghìn căn nữa. Tổng mức kinh phí để thực hiện công cuộc này lên tới khoảng 6.500 tỷ đồng, và đến nay đã huy động được khoảng 6.000 tỷ đồng. Đó là một khối lượng công việc cực kỳ lớn, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của các tổ chức, cộng đồng dân cư và nhân dân.

Trước thực trạng này, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh, nguyên tắc xã hội hóa chính là nguyên tắc số 1 cần được áp dụng để gia tăng nguồn lực xóa nhà tạm, nhà dột nát. Cụ thể, các nguồn lực cần huy động bao gồm: đất đai, tài chính, đóng góp công sức, kinh nghiệm từ nhân dân; ngân sách trung ương, 5% ngân sách tiết kiệm, nguồn quỹ của địa phương; nguồn vốn từ doanh nghiệp lớn có truyền thống về thiện nguyện, vốn FDI, kiều bào...

Cần những cơ chế, chính sách đồng bộ

Ngoài huy động đa dạng các nguồn lực, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong cũng nhấn mạnh rằng, cần phải có những cơ chế, chính sách đồng bộ để công cuộc xóa nhà tạm, nhà dột nát đạt hiệu quả. Cụ thể, cần có cơ chế tuyên truyền, công khai minh bạch, tôn vinh, khen thưởng các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp; có quy hoạch, định hướng cụ thể, phân cấp rõ ràng, có quy trình, có đánh giá.

Đồng thời, cần thiết lập các ban chỉ đạo xã hội hóa các nguồn lực, các cơ quan chức năng cũng nên có những tiêu chuẩn cụ thể về nhà xây mới, tránh tình trạng đánh bùn sang ao, chuẩn hóa quốc gia về xây dựng nhà ở như cứng nền, cứng tường, cứng mái... Ngoài ra, cần nghiên cứu, chuẩn hóa thiết kế nhà ở phù hợp với từng khu vực, đảm bảo chất lượng công trình.

Bên cạnh đó, nhà nước cũng cần có cơ chế khuyến khích như khấu trừ thuế doanh nghiệp, tạo điều kiện để các dự án tương tự được nhân rộng, hay việc làm từ thiện nhiều có thể được cộng điểm, làm cơ sở đánh giá công tác xã hội hóa, đóng góp cho cộng đồng. Đối với doanh nghiệp tham gia, cần được miễn trừ các loại thuế, được miễn giảm tối đa để các hoạt động này được nhân rộng.

Tạo động lực từ tâm thức và truyền thống văn hóa

Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức, Đại biểu Quốc hội khóa XI, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn về Văn hóa-Xã hội (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) cho rằng, chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ là vấn đề kinh tế-xã hội, mà còn là vấn đề văn hóa, bản sắc dân tộc.

Ông Chức nhấn mạnh, bản sắc của văn hóa Việt Nam là "thương người như thể thương thân", lá lành đùm lá rách, đây cũng là một trong những truyền thống lâu đời của dân tộc ta. Ở nước ta, chuyện nhà ở là vô cùng quan trọng, vì nó là mái ấm gia đình, ai cũng phải có nhà, nếu không có nhà sẽ không thể an cư lạc nghiệp.

Do đó, khi Đảng và Nhà nước ta quan tâm, ưu tiên bố trí nguồn lực, chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp từ hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao mức sống của người dân, thì đây không chỉ là một vấn đề kinh tế-xã hội, mà còn thể hiện sâu sắc bản sắc văn hóa Việt Nam.

Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã đưa ra quyết tâm để xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025 với chiến dịch 450 ngày đêm, toàn dân chung tay. Theo đó, trong năm 2025, chúng ta phải hoàn thành 3 nhiệm vụ: Hỗ trợ nhà ở cho người có công khó khăn về nhà ở (khoảng 200 nghìn căn) do ngân sách nhà nước bảo đảm; hỗ trợ nhà ở cho người dân theo các chương trình mục tiêu quốc gia (khoảng 88.000 căn nhà); Xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người dân.

Đây là những mục tiêu cụ thể, đòi hỏi một nguồn lực tài chính và nhân lực rất lớn. Tuy nhiên, khi ý Đảng hợp với lòng dân thì khó khăn mấy cũng phải vượt qua, khó đến mấy cũng làm, chúng ta sẽ có một năm 2025 trọn vẹn, như Tiến sĩ Nguyễn Viết Chức đã khẳng định.

Kết nối nguồn lực tư nhân - Yếu tố quyết định

Nhằm thu hút nhiều hơn sự tham gia của các nhà đầu tư tư nhân vào việc xây dựng nhà ở bền vững, đặc biệt là xóa nhà tạm, nhà dột nát, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh đề xuất một số giải pháp quan trọng.

Trước tiên, Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh rằng, điều quan trọng nhất là phải công khai minh bạch và tạo niềm tin. Chỉ khi các nhà đầu tư tư nhân được đảm bảo về tính minh bạch, công khai của quá trình triển khai, thì họ mới dám tham gia đầu tư, góp sức vào công cuộc xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát.

Bên cạnh đó, Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích, ưu đãi các doanh nghiệp tham gia. Cụ thể như việc được miễn trừ các loại thuế, được miễn giảm tối đa để các hoạt động này được nhân rộng. Điều này sẽ giúp nguồn vốn không bị thiếu hụt, từ đó có thể hỗ trợ các đối tượng có nhu cầu một cách tốt nhất.

Ngoài ra, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cũng đề xuất, nên khuyến khích thành lập những tài khoản điện tử công khai quy mô đóng góp, người đóng góp, tổ chức uy tín có thể mở tài khoản để nhận đóng góp cùng xóa nhà tạm, nhà dột nát. Điều này không chỉ tạo minh bạch, mà còn tạo động lực để các tổ chức, cá nhân tích cực tham gia hơn.

Để công cuộc xóa nhà tạm, nhà dột nát đạt hiệu quả cao, việc thu hút nguồn lực tư nhân tham gia là yếu tố quyết định. Điều này đòi hỏi Nhà nước phải có những chính sách, cơ chế khuyến khích, ưu đãi phù hợp, đồng thời tạo được sự minh bạch, công khai, từ đó tạo được niềm tin cho các nhà đầu tư.

Tọa đàm trực tuyến "Đa dạng hóa nguồn lực để xóa nhà tạm - Nhà dột nát" đã tập trung phân tích những khó khăn, thách thức mà Việt Nam đang phải đối mặt trong việc xóa bỏ nhà tạm, nhà dột nát, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp đa dạng hóa nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành mục tiêu này vào năm 2025.

Từ những chia sẻ, phân tích sâu sắc của các chuyên gia, nhà khoa học, có thể thấy rằng, để giải quyết bài toán nhà ở khó khăn này, đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của các tổ chức, cộng đồng dân cư và nhân dân. Đặc biệt, cần huy động đa dạng các nguồn lực, từ ngân sách nhà nước, đóng góp của nhân dân, đến sự tham gia của các doanh nghiệp và các tổ chức xã hội.

Bên cạnh đó, cần phải có những cơ chế, chính sách đồng bộ, công khai minh bạch, tạo động lực từ tâm thức và truyền thống văn hóa "thương người như thể thương thân" của dân tộc ta.