Bất ngờ sức hấp dẫn gạo Việt Nam ở thị trường Nhật Bản

Nhu cầu xuất khẩu gạo sang thị trường Nhật Bản rất lớn. Ảnh: Vinaseed cung cấp

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ gạo tại Nhật Bản đang gia tăng, Công ty Cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Trung An sẽ xuất khẩu lô gạo đầu tiên có dán nhãn phát thải carbon vào tháng 5 này. Theo Chủ tịch HĐQT ông Phạm Thái Bình, giá bán gạo tại kho cho lô hàng này là 785 USD/tấn, và tổng chi phí có thể vượt qua 800 USD/tấn khi bao gồm phí vận chuyển đến cảng.

Tiềm năng lớn từ thị trường Nhật Bản 

Ông Bình cho biết, tiềm năng tại thị trường Nhật Bản rất lớn, và họ đang tìm kiếm cơ hội mua nhiều hơn. Tuy nhiên, việc đáp ứng theo tiêu chuẩn của Nhật Bản vẫn còn là thách thức đối với doanh nghiệp. Ông nhận định: "Cơ hội tại thị trường Nhật Bản là rất lớn, họ ngỏ ý muốn mua nhiều hơn nhưng do mình chưa đáp ứng được nên không dám nhận đơn."

Kết quả này đạt được là nhờ sự hợp tác giữa công ty với các đối tác Nhật Bản về kỹ thuật sản xuất và hiểu biết về tiêu chuẩn chất lượng mà thị trường này yêu cầu. Ông Bình nhấn mạnh rằng để đáp ứng đúng yêu cầu chất lượng, nông dân cần phải hợp tác chặt chẽ và tuân thủ quy trình trồng trọt theo những tiêu chuẩn nghiêm ngặt của doanh nghiệp.

Trong năm 2022, Việt Nam đã xuất khẩu lô gạo đầu tiên sang Nhật Bản với số lượng 100 tấn. Tuy nhiên, con số này đã tăng lên đáng kể trong năm 2024, với đợt xuất khẩu thứ hai ghi nhận lên tới 6.000 tấn, tức là gấp 60 lần so với năm trước đó.

Các quy định khắt khe trong nhập khẩu gạo

Dù có nhiều triển vọng, nhưng việc nhập khẩu gạo Việt Nam vào Nhật Bản cũng gặp phải nhiều khó khăn. Để gạo có thể được chấp nhận, nó phải vượt qua 624 tiêu chí kiểm định liên quan đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và trải qua ba lần kiểm tra.

Tại Đại hội Đồng cổ đông 2025 vừa diễn ra, bà Nguyễn Thị Trà My, Chủ tịch HĐQT Công CP Tập đoàn giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed), đã nêu rõ nhu cầu tiêu thụ gạo ở Nhật Bản hiện đang rất tốt. Vinaseed đã thảo luận và nghiên cứu cách thức xuất khẩu gạo sang thị trường này.

Bà My cho biết, Vinarice, một thành viên của Vinaseed, đang tham gia vào dự án "Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững ở khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long" (TRVC) do Chính phủ Úc hỗ trợ.

Những nỗ lực giảm phát thải CO2 

Theo thông tin từ bà My, Vinaseed đã áp dụng các phương pháp canh tác giảm phát thải tại các tỉnh thuộc Đồng bằng Sông Cửu Long. Kết quả từ vụ mùa đầu tiên đã cho thấy họ giảm được 3.888 tấn CO2 và nhận được khoản thưởng 28.600 AUD (đô la Úc). Bà chia sẻ rằng: "Chúng tôi luôn tìm kiếm những thị trường khó tính bởi khi làm việc với thị trường khó tính, chúng tôi có thể thể hiện được sức cạnh tranh của doanh nghiệp".

Triển vọng xuất khẩu gạo năm 2025 

Theo số liệu từ Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công Thương, tính đến ngày 28 tháng 4 năm 2025, Việt Nam hiện có 152 thương nhân được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Trong quý I năm 2025, xuất khẩu gạo của cả nước đạt gần 2,31 triệu tấn, đem về 1,21 tỷ USD. Mặc dù con số về lượng tăng 5,82% so với cùng kỳ năm trước, nhưng giá trị lại giảm 15,5%.

Giá gạo xuất khẩu trung bình trong quý đầu năm 2025 là 522 USD/tấn, giảm 20,18% so với cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy mặc dù khối lượng xuất khẩu gạo may mắn trở nên khả quan, nhưng giá trị thu về lại không được như mong đợi.

Có thể khẳng định, sự phát triển của ngành xuất khẩu gạo Việt Nam sang thị trường Nhật Bản đang mở ra nhiều cơ hội mới, tuy nhiên cũng đặt ra không ít thách thức về chất lượng và quy định.