Hiệp hội Bia - Rượu - NKG Việt Nam ý kiến về cú tăng sốc nhất lịch sử thuế TTĐB, HEINEKEN Việt Nam có một đề xuất riêng

Theo bài viết: Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho rằng đây là cú tăng “sốc” lớn nhất chưa từng có trong lịch sử tăng thuế TTĐB đối với ngành rượu bia. Đồng thời, VBA cũng nhận định: khi tăng thuế làm giá sản phẩm tăng cao, người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang các mặt hàng khác rẻ tiền hơn, tiêu dùng các sản phẩm trôi nổi, chất lượng kém, hàng lậu, hàng giả...

Trên cơ sở đó, Hiệp hội đề nghị được Bộ trưởng và Ban soạn thảo xem xét thời điểm hiệu lực của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) từ năm 2027. Đối với sản phẩm rượu, bia xem xét giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng một cách hợp lý để tránh gây "sốc", ổn định thị trường, tạo điều kiện để doanh nghiệp thích nghi với việc tăng thuế trong trong thời gian tới. Ngoài ý kiến đề xuất chung như trên, HEINEKEN Việt Nam đề xuất xem xét mức thuế khác nhau đối với bia dưới 5,5 độ; từ 5,5 độ tới 15 độ và trên 15 độ theo tinh thần Luật Phòng, chống tác hại rượu, bia. Chi tiết bài viết như sau:

CÚ TĂNG 'SỐC' LỚN NHẤT LỊCH SỬ TĂNG THUẾ TTĐB

Mới đây, Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) đã có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc và Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí, Ban soạn thảo hồ sơ Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt về việc góp ý đối với Hồ sơ dự án Luật thuế TTĐB (sửa đổi).

Theo Hiệp hội, đây là cú tăng “sốc” lớn nhất chưa từng có trong lịch sử tăng thuế TTĐB đối với ngành rượu bia trên cơ sở giải thích của Bộ Tài Chính là để đạt mục tiêu tăng giá bán rượu, bia ít nhất 10% theo khuyến nghị tăng thuế của WHO.

"Hiệp hội và các doanh nghiệp vô cùng bất ngờ với đề xuất tăng thuế TTĐB lần này trong bối cảnh các doanh nghiệp đã và đang phải đối mặt với các khó khăn chồng chất" - Văn bản viết.

Hiệp hội cho biết, trong giai đoạn từ năm 2020 tới nay, ngành đồ uống đã liên tục phải chịu rất nhiều tác động lớn từ dịch bệnh, xung đột chính trị thế giới, các chính sách hạn chế đồ uống có cồn... dẫn tới sự sụt giảm báo động và ghi nhận sự "tụt dốc" về nhiều chỉ tiêu sản lượng, doanh thu, lợi nhuận... của các doanh nghiệp.

Trong những năm gần đây ngành bia cả nước sụt giảm mạnh về sản lượng, doanh thu, và đặc biệt là lợi nhuận và đã có nhà máy phải đóng. Theo số liệu của VBA có được: HEINEKEN Việt Nam, lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, thị trường của hãng tại Việt Nam đã chứng kiến sự sụt giảm hai con số trong năm 2023.

SABECO có 26 nhà máy ở 20 tỉnh thành từ năm 2021 tới nay tăng trưởng của doanh nghiệp tăng trưởng âm so với năm 2019 cả về sản lượng, doanh thu, lợi nhuận từ một tới hai con số. Các nhà máy sản xuất gia công trong hệ thống kiệt quệ bởi giá đầu vào tăng 20 - 40%, trong khi giá bán không thể tăng. Kéo theo hàng loạt hệ thống dịch vụ nhà khách sạn với hàng triệu lao động đi kèm.

HABECO phản ánh năm 2023 sản lượng tiêu thụ giảm ~30% so với năm 2019, ngân sách giảm 10% và phải cắt giảm 25% lao động.

HALICO liên tục thua lỗ từ nhiều năm nay, nên đến cuối năm 2023, Halico đã ghi nhận lỗ quý thứ 27 liên tiếp, luỹ kế lên đến 457,7 tỷ đồng.

VBA: "TĂNG THUẾ LÀM TĂNG NGUY CƠ SỬ DỤNG SẢN PHẨM RẺ TIỀN, TRÔI NỔI"

Theo VBA, ngành đồ uống là mặt hàng chịu nhiều hạn chế ít nhất từ 4 Luật lớn: Luật phòng chống tác hại rượu bia, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật thương mại, Luật quảng cáo, thương mại điện tử, bảo vệ môi trường... Các chính sách hỗ trợ cắt giảm thuế GTGT không được áp dụng đối với ngành đồ uống có cồn.

Những quy định liên quan đến xử lý vi phạm nồng độ cồn đã khiến các doanh nghiệp ngành rượu, bia giảm sút sản lượng, doanh thu, ngân sách... Trong khi đó, giá nguyên liệu đầu vào đối với ngành sản xuất đồ uống tăng cao từ 15%-30%, malt là nguyên liệu đầu vào chiếm tỉ trọng lớn trong giá thành sản xuất tăng khoảng 30-40% so với mức giá bình quân năm 2022.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp rượu phải đối mặt với khó khăn vấn nạn rượu trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không được quản lý chiếm tới gần 70% lượng rượu tiêu thụ, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp chính thống.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ Bộ Tài chính (BTC) gửi, VBA thấy rằng trong phần đánh giá tác động chưa đề cập đến những tác động đầy đủ và toàn diện như vị trí và những đóng góp đáng kể của ngành đồ uống cho xã hội và nền kinh tế nói chung, đối tượng chịu tác động trực tiếp, tác động gián tiếp, đến người tiêu dùng, môi trường đầu tư, lao động, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, bên cạnh mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng,... Bên cạnh đó, khi tăng thuế sẽ tạo bất lợi và hàng rào khoảng cách giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu, khi mà doanh nghiệp trong nước đang gặp nhiều khó khăn về vốn, chi phí sản xuất lớn, thị trường thu hẹp, ...

Đồng thời, VBA cho rằng khi tăng thuế làm giá sản phẩm tăng cao, người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang các mặt hàng khác rẻ tiền hơn, tiêu dùng các sản phẩm trôi nổi, chất lượng kém, hàng lậu, hàng giả...

Việc tăng thuế sẽ làm giảm tính cạnh tranh của các sản phẩm trong nước. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy tăng thuế cao sẽ tạo ra khoảng cách lớn về lợi ích giữa sản phẩm chính thống và bất hợp hợp pháp cho hàng lậu sẽ tăng cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe người tiêu dùng, phát sinh chi phí cho các cơ quan quản lý thị trường, hải quan chống hàng lậu...

Theo khảo sát thực tế tại một số địa phương hiện nay tình hình các doanh nghiệp tư nhân sản xuất các sản phẩm bia nhái các thương hiệu lớn và bán trên thị trường với giá rất rẻ gần như bằng với giá thành sản xuất không có thuế. Ước tính sản lượng những sản phẩm bia nhái thương hiệu đó khoảng 200-300 triệu lít.

Đối với việc áp thuế TTĐB lên nước giải khát có đường theo Hiệp hội là không khả thi trong việc đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân béo phì bởi béo phì là một căn bệnh phức tạp do nhiều yếu tố gây ra, sử dụng NGK có đường không phải là nguyên nhân chính và duy nhất.

Việc áp thuế TTĐB lên NGK có đường là không hiệu quả trong việc tác động lên hành vi của người tiêu dùng bởi hiệu ứng thay thế khi người tiêu dùng có thể tiêu thụ các loại thực phẩm và đồ uống khác có hàm lượng đường và ca-lo cao hơn. Mức tiêu thụ nước giải khát ở Việt Nam cũng không cao so với nhiều quốc gia khác trên thế giới.

ĐỀ XUẤT CỦA HIỆP HỘI BIA - RƯỢU - NGK VIỆT NAM

Hiệp hội đề nghị được Bộ trưởng và Ban soạn thảo xem xét thời điểm hiệu lực của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) từ năm 2027. Đối với sản phẩm rượu, bia xem xét giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng một cách hợp lý để tránh gây "sốc", ổn định thị trường, tạo điều kiện để doanh nghiệp thích nghi với việc tăng thuế trong trong thời gian tới.

VBA đưa ra lộ trình tăng thuế TTĐB đối với Bia từ 1/1/2027 đến 31/12/2028 là 70%; từ 1/1/2029 đến 31/12/2030 là 75% và từ 1/1/2031 là 80%. Đối với Rượu từ 20 độ trở lên từ 1/1/2027 đến 31/12/2028 là 70%; từ 1/1/2029 đến 31/12/2030 là 75% và từ 1/1/2031 là 80%. Đối với Rượu dưới 20 độ từ 1/1/2027 đến 31/12/2028 là 40%; từ 1/1/2029 đến 31/12/2030 là 45% và từ 1/1/2031 là 50%.

Ngoài ý kiến đề xuất chung như trên, HEINEKEN Việt Nam đề xuất xem xét mức thuế khác nhau đối với bia dưới 5,5 độ; từ 5,5 độ tới 15 độ và trên 15 độ theo tinh thần Luật Phòng, chống tác hại rượu, bia.

Hiệp hội cũng đề nghị xem xét bỏ điểm l khoản 1 Điều 2 của dự thảo Luật, theo đó không bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml, vào đối tượng chịu thuế TTĐB.